De Douro-vallei
Alle Port inclusief bijzondere Port wordt gemaakt in Portugal. En wel in de Douro-vallei in Noord-Portugal. De wijnbouw gaat terug tot het begin van de jaartelling, sinds de 18e eeuw wordt er Port (wijn) gemaakt. Het is een schitterend gebied met steile wijnterrassen en prachtige vergezichten. Het cultuurlandschap wordt bepaald door dammen die door de mens zijn aangelegd om de teelaarde op zijn plaats te houden. Unesco heeft de Douro-vallei tot werelderfgoed uitgeroepen.
Regionale verschillen
Het Portgebied valt uiteen in drie regio’s. Van west naar oost onderscheidt men Baixo Corgo, Cima Corgo en Douro Superior. Zowel de bodemgesteldheid als het weer verschillen aanzienlijk per regio. In Baixo Corgo en Cima Corgo bestaat de grond voornamelijk uit Schist, een hardgesteente dat het wortelstelsel van druiven nog toelaat. In het oostelijke gedeelte van de Douro-vallei vind je graniet. Hier kunnen nieuwe druivenstokken alleen worden geplant door middel van dynamietstaven. Qua weer valt de meeste neerslag in het westen. In de Douro Superior kan het zomers erg warm en droog zijn.
Classificatie
In de Port-vallei bestaat een wijnclassificatie-systeem (de Beneficio). Dit dateert al vanaf het begin van de port-productie in de 18e eeuw. Het is een complex systeem dat eigenaren van wijngaarden het recht geeft meer of minder druiven aan de port-makers te leveren. Hoe beter de wijngaard – denk aan de ligging, de bodemgesteldheid etc. – hoe hoger de kwaliteit van de druiven. De meeste kwaliteitswijngaarden liggen in de Cima Corgo.
Port: een race tegen de klok
Het maken van Port is een bijzonder proces. Het is eigenlijk een race tegen de klok. Port krijgt maar zo’n 48 uur de tijd om te vergisten (rode wijn vergist gemiddeld 2-3 weken). Tot zo’n 5 – 8% alcohol. Niet alle suikers worden vergist, zij dienen voor de natuurlijke zoetheid in de portwijnen. Om zo veel mogelijk kleur- en aromacomponenten te verkrijgen is een krachtige extractie (krachtige persing) noodzakelijk. Dit is de sleutel tot succes en kwaliteit. Daarna wordt de wijn versterkt met Aguardente, een natuurlijk wijndestillaat van ca. 77% alcohol.
Ruby’s
Portwijnen moeten gelagerd worden. De stevige tannines worden door rijping zachter. Tijdens de opslag in houten vaten ontstaan complexe aroma’s die de port tot een bijzondere port maken. Er bestaan diverse portwijnen, deze vallen globaal uiteen in Ruby’s en Tawny’s. Ruby’s ouderen zo’n 2 -3 jaar en worden daarna gebotteld. Ze vallen op door hun diepe robijnkleur. Hoewel de meesten eenvoudig van kwaliteit zijn, vind je ook Ruby’s die door hun intensieve fruitaroma’s fantastisch smaken. Tot de premier league behoren de Vintage Ruby’s die wel 30 jaar en meer kunnen ouderen op fles. Alleen de beste druiven uit een bepaalde jaargang komen hiervoor in aanmerking.
Tawny’s
Tawny’s gaan eerst door een verouderingsproces door ze te lageren op eikenhouten vaten voordat zij op fles gaan. Hiervoor neemt men de tijd. De betere Tawny’s rijpen makkelijk 10 tot 20 jaar, sommigen zelfs nog langer. Heerlijke aroma’s van gebrande noten, caramel en zuidvruchten neem je vaak waar. De kleur van de port verandert en wordt lichter, neigend naar een oranje gloed. Tawny betekent letterlijk taan. Goedkope Tawny’s rijpen echter veel korter, komen uit Baixo Corgo (een minder kwalitatief gebied) en worden aangelengd met witte port om de kleur wat lichter (ouder) te laten lijken.
Bijzondere Port
Aan bijzondere Port liggen dus nogal wat factoren ten grondslag. Tijd speelt een grote rol. Portwijnen zijn van nature krachtige wijnen die door rijping juist hun elegantie verkrijgen. En hun bijzondere kleurschakering. De – soms lange – weg van tijd afsnijden heeft weinig zin. Veel goedkope portwijnen verblijven een zomer in de Douro-valei in cementen vaten om ‘gekookt’ te worden vanwege de hitte. Het resultaat is een (gewenste) bruine tint aan de rand van een glas port, de wijnen missen echter frisheid en diepgang. Dit zijn wijnen die in het supermarktvak vaak naast elkaar liggen met een prijs onder een tientje. Eigenlijk opmerkelijk dat dit ook nog Port genoemd mag worden.